Οποιοσδήποτε είναι ικανός να μάθει το οτιδήποτε

Υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν εγγενώς την ικανότητα για μάθηση; Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι έχουν την ικανότητα να μάθουν μόνο μερικά πράγματα; Το βλέπουμε αρκετά δύσκολο να ισχύουν οι παραπάνω δηλώσεις. Στη πραγματικότητα, πιστεύουμε πως ο οποιοσδήποτε είναι ικανός να μάθει το οτιδήποτε, αρκεί να υπάρχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις.

Για όλους εκείνους που τείνουν να δυσκολεύονται με την κατανόηση ορισμένων θεμάτων, μια δήλωση όπως η παραπάνω, θα μπορούσε να τους φαίνεται απίθανη ή και τελείως λάθος. Σίγουρα υπάρχουν περιοχές και τομείς όπου ο καθένας από εμάς θα μπορούσε να νιώθει περισσότερο έμπειρος. Για παράδειγμα, όλοι γνωρίζουμε, πόσο δύσκολα μπορεί να είναι τα μαθηματικά για μερικούς ανθρώπους.

Ωστόσο, ακόμα και αν στερούμαστε βασικών αποτελεσμάτων ερευνών προκειμένου να υποστηρίξουμε αυτή την θεωρία για την ανθρώπινη προοπτική, απελευθερωμένη από πολιτιστικά και κοινωνικοοικονομικά δεσμά, φανταστείτε τι πόρτες θα μπορούσαν να ανοίξουν εάν αγκαλιάζαμε για μια στιγμή αυτή την πιθανότητα. Φανταστείτε ακόμη, να αντιμετωπίζαμε την θεωρία πως οποιοσδήποτε μπορεί να μάθει το οτιδήποτε σαν πρωταρχική αρχή αλλά και υπευθυνότητα την οποία θα έπρεπε να αναγνωρίζουμε και να υπηρετούμε.

Οι επιπτώσεις θα μπορούσαν να είναι τεράστιες, προκαλώντας τόσο του εκπαιδετικούς όσο και τους φορείς χάραξης πολιτικής να αναθεωρήσουν μια πληθώρα πραγμάτων περιλαμβανομένων και των ίδιων των σχολείων και των αιθουσών διδασκαλίας, και ενθαρρύνοντας εκείνους οι οποίοι τα παραιτήθηκαν της εκμάθησης ενός νέου θέματος απλά και μόνο επειδή πίστεψαν πως στερούνταν της ικανότητας να το κατανοήσουν.

Όντας στον εκπαιδευτικό τομέα, αυτή η πραγματικότητα μας κάνει να αναρωτιόμαστε γιατί δεν καταφέραμε να δημιουργήσουμε τις καταλληλότερες συνθήκες για τους μαθητές προκειμένου να μάθουν οτιδήποτε εκείνοι ονειρεύονται, και να αρχίσουμε να μελετάμε όλες αυτές τις συνθήκες που τελικά απαιτούνται για να υποστηρίξουμε την ολοκληρωμένη μάθηση που μπορεί να χαρίσει σε κάθε μαθητή την προοπτική που έχει ονειρευτεί.

Μπορεί να φαίνεται πραγματικά αδύνατον να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, ωστόσο το γεγονός αυτό δεν θα έπρεπε να αποτελεί και λόγο για την αποφυγή του. Ακριβώς το αντίθετο για την ακρίβεια, αυτός μπορεί να είναι και ακριβώς ο λόγος για τον οποίο θα έπρεπε να τον κυνηγήσουμε. Επίσης, από τη στιγμή που θα δημιουργήσουμε αυτή την πιθανότητα, δημιουργούμε και έναν νέο δρόμο που μας προκαλεί να επινοήσουμε λύσεις οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να εμπλουτίσουν τόσο τη διδασκαλία όσο και την ίδια την μάθηση.

Η υλοποίηση αυτής της ιδέας περιλαμβάνει επίσης και την πλήρη αναγνώριση πως υπάρχουν διαφορετικά είδη νοημοσύνης αλλά υπάρχουν και διαφορετικοί τρόποι μέσα από τους οποίους μπορούν να μάθουν οι άνθρωποι. Η πρωτοποριακή δουλειά του Howard Gardner, εκπαιδευτικού στο πανεπιστήμιο του Harvard, υποστηρίζει πως υπάρχουν 8 διαφορετικά είδη που σχετίζονται με την νοημοσύνη, και πως όλοι «αντλούμε» νοημοσύνη από πολλαπλά είδη. Η θεωρία αυτή ενδυναμώνει ακόμη περισσότερο αυτά που διαισθητικά γνωρίζαμε μέχρι σήμερα: ότι δηλαδή δεν υπάρχει μόνο ένα μονοπάτι ή ένας τρόπος προκειμένου να διδάξουμε ή να μάθουμε.

Τόσο το ταλέντο όσο και η ίδια η ικανότητα, δεν μπορούν να καθοριστούν από έναν αριθμό όπως είναι ο ταχυδρομικός κώδικας ή το οικογενειακό εισόδημα, ακριβώς όπως και οι άνθρωποι που διαθέτουν μεγαλύτερο πλούτο δεν είναι εγγενώς εξοπλισμένοι προκειμένου να μάθουν γρηγορότερα. Ωστόσο, μόνο το 15% εκ του κατώτερου μισού του πληθυσμού στις Ηνωμένες Πολιτείες (βάση οικογενειακού εισοδήματος), είναι πιθανόν να αποκτήσει ένα πτυχίο.

Είμαστε υποχρεωμένοι , ηθικά αλλά και προς κοινωνικό και οικονομικό όφελος της κοινωνίας μας, να δημιουργήσουμε τις ιδανικές συνθήκες που θα επιτρέψουν σε ένα ταλέντο να ανθίσει μεταξύ του πιο ποικιλόμορφου πληθυσμού. Αυτό θα έπρεπε να αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους για κάθε πανεπιστήμιο.

Η ενδυνάμωση της θεωρίας που θέλει τον οποιοδήποτε να έχει την ικανότητα να μάθει το οτιδήποτε, προϋποθέτει τόσο τον θεσμό σκληρών ερωτήσεων σχετικά το σχεδιασμό του εκπαιδευτικού συστήματος, όσο και την πίεση για κατηγοριοποίηση των μαθητών στις διαφορετικές κατευθύνσεις.

Οι μαθητές του λυκείου καλούνται να επιλέξουν μια μοναδική κατεύθυνση, κάτι το οποίο συχνά τους κάνει να αποτυγχάνουν να εξερευνήσουν πλήρως τους άλλους τομείς, οι οποίοι είναι αναγκαίοι προκειμένου να τους βοηθήσουν να αναγνωρίσουν και να επιλύσουν πολύπλοκα και πολύπλευρα προβλήματα. Ωστόσο, ακόμα και αρκετά πριν από το λύκειο, οι περισσότεροι μαθητές συνήθως ενθαρρύνονται να ακολουθήσουν ένα συγκεκριμένο αντικείμενο ή συναφείς τους τομείς όπου εκείνοι νιώθουν περισσότερο άνετα αλλά και περισσότερο ικανοί, και όχι να αντιμετωπίσουν πολλαπλές θεματικές ενότητες ή να ξαναπροσπαθήσουν με εκείνες που τους φαίνονταν αρχικά ακατόρθωτες.

«Σε αυτό είμαι καλός», ακούμε συχνά, λες και αυτή η δήλωση μας δίνει ένα πάσο για τις υπόλοιπες θεματικές ενότητες που μας φαίνονται περισσότερο δύσκολες.

Στο δικό μας πανεπιστήμιο, εργαζόμαστε ήδη σκληρά για να ξεπεράσουμε αυτή την τάση, αυξάνοντας τον αριθμό των διεπιστημονικών σχολών αλλά και προγραμμάτων. Ενθαρρύνουμε τους μαθητές, που ανήκουν σε διαφορετικά επιστημονικά πεδία, να συνεργαστούν μεταξύ τους προκειμένου να ανακαλύψουν κοινές τομές που μπορούν να ενσιχύσουν την ικανότητά τους να θέτουν ερωτήσεις που θα βασίζονται σε μια ευρύτερη γνωστική ποικιλία.

Έχουμε παρατηρήσει πως η τήρηση μιας τέτοιας διαδικασίας δεν ανοίγει μόνο νέους δρόμους στην κατανόηση και την επιχειρηματικότητα, αλλά εμπνέει επίσης τους μαθητές να εξερευνήσουν κόσμους που πρωτύτερα μπορεί να ένιωθαν απρόσιτους.

Επίσης, εκμεταλλευόμαστε πλήρως τα καινούρια ψηφιακά εργαλεία που έχει να μας προσφέρει η τεχνολογία, προκειμένου να γεμίσουμε τα κενά γνώσεων που μπορεί να έχουν οι μαθητές μας, καθώς και να εξυπηρετήσουμε τους ποικίλους τρόπους αλλά και ρυθμούς που χαρακτηρίζουν την ικανότητα που έχουν για απορρόφηση των πληροφοριών και της βαθύτερης κατανόησης. Ένας μαθητής που δυσκολεύεται για παράδειγμα στην Άλγεβρα, μπορεί να επωφεληθεί από εργαλεία που έχουν τη δυνατότητα να αναγνωρίσουν που βρίσκεται το λάθος σε μια δωσμένη εξίσωση, παρέχοντας παράλληλα μια ακολουθούμενη ερώτηση η οποία θα βοηθά το μαθητή να ανακαλύψει το κομμάτι που λείπει. Αυτές αλλά και παρόμοιες καινοτομίες στην τεχνολογία, είναι εκείνες που μας επιτρέπουν να κάνουμε την πραγματική διαφορά για τους μαθητές μας.

Δεδομένης της μεγάλης κλίμακας επάνω στην οποία εκτείνεται μια μεγάλη πρόκληση σαν και αυτή, βήματα όπως τα παραπάνω μπορεί να φαίνονται ιδιαίτερα μικρά μπροστά στη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για την απόκτηση της μέγιστης προοπτικής σε κάθε άνθρωπο. Για να είμαστε σίγουροι, φροντίζουμε έως ότου οι μαθητές να φτάσουν στο κολλέγιο, τα πρότυπα του πνεύματος και η πολιτιστική κουλτούρα να είναι ήδη καλά ριζωμένα μέσα τους. Με αυτό τον τρόπο, θα είναι δύσκολη έπειτα η αναμόρφωση αυτών. Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει πραγματικότητα μέσα από μια αλλαγή στην συμπεριφορά, τη δέσμευση για αλλαγή στον τρόπο σκέψης καθώς και την επιθυμία για μεγιστοποίηση των προοπτικών της κοινωνίας.

Το ανθρώπινο μυαλό αποτελεί το πιο ισχυρό και πολύπλοκο αντικείμενο, που είναι γνωστό μέχρι σήμερα σε ολόκληρο το σύμπαν. Είναι ένα απίστευτο δώρο που έχει δοθεί στον άνθρωπο, και είναι ευθύνη όλων μας να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο προκειμένου να αξιοποιήσουμε στο έπακρο αυτό τον πλούσιο πόρο.